Konu: Sorularla Asr Suresi Perş. 05 Şub. 2009, 16:19
(103) ASR SURESİ
“Asra and olsun ki insan mutlaka ziyandadır. Ancak iman edip iyi işler yapanlar, birbirlerine hep hakkı tavsiye edenler ve sabrı tavsiye edenler başka.” [2111]
Soru: Ashab-ı Kiram’ın birbirlerine Sûre'yi okumadan ayrılmamalarının [2112] hikmeti neydi?
Cevap: Ashabın bu adeti, “Teberrük veya Sûre'nin hürmehtine nail olmak içindir” zannında bulunanlar yanılıyorlar. Zira bu Sûre-i Güzin'i okumaktan maksat, içindeki manaları, hususiyle hakkı ve sabrı tavsiyede bulunmayı karşısındakine hatırlatmaktır. Ta ki arkadaşlarından ayrılmadan evvel ondan bir hayırlı vasiyet ve nasihat varsa kendisine celbetmiş olsun. [2113] Her sahabi, arkadaşına sorumluluk ve görevini hatırlatmak için Sûre’ yi birbirlerine okurdu. [2114] Zira onlar iman ve doğruluk üzerine bir araya geliyorlar ve İslâm'ı korumaya gayret ediyorlardı. [2115]
Soru 2: Allah Teâla neden asra yemin etmiştir?
Cevap: İnsanlar genellikle olan kötülükleri zamana izafe ederler. “Ne kötü zamana geldik”, “Zaman bozulmuş, (keşke) bu zamana yetişmemiş olsaydım.” derler. Halbuki bu Sûre bu kabil iddiaları çürütmektedir. Eğer zaman kötü olsaydı, Allah ona yemin etmezdi. Zamanda, mekânda ve kainatın hiçbir şeyinde mutlak anlamda şer yoktur. İyi işleri de kötü işleri de yapan insanların ta kendileridir. Bazı vakitleri uğursuz saymak memnudur. Bu sanat uğursuzdur, bu iş yapılmamalıdır, gibi itikatlar hurafat kabilindedirler, asılsızdırlar. [2116] [tüm suçu zaman da dahil başkasına atmak insanın kendi suçunu görmesini ve çözüm için harekete geçmesini engeller.e-mir]
Soru 3: Sûrede neden yalnız dört haslet zikredilmiştir?
Cevap: İlk iki haslet, yani iman ve iyi amel, insanın nefsiyle ilgili hasletlerdir. Hakkı ve sabrı tavsiye ise, diğer insanlarla olan sorumluluğu teşkil eder. Dördü bir araya gelince hem Allah'a hem de insanlara karşı görevler ifa edilmiş olur. [2117]
Soru 4: iyi ameller ifadesi, hakkı ve sabrı tavsiyeyi de kapsadığı halde neden ayrı olarak zikredilmişlerdir?
Cevap: İman edip birtakım hayırlı amel işleyenler, “Artık yapacağımız birşey kalmadı, diyebilirlerdi.” Ancak özellikle Sûre, hakkı ve sabrı tavsiye etmeyi de zikrederek hak ve sabrı tavsiye etmeden, iyiliği emredip kötülükten sakındırmadan İslâmî sorumluluğun kalkmayacağına dikkat çekmiştir. Amm [umumi,genel.yilmazx] lafızlarından sonra hassın [hususi,özel] kullanılması, işlenen konunun önemini belirtmek içindir. Yani iman ve iyi amellerin tamamlanması, başkalarına da aynı konuları götürmekle mümkündür. Bunların yerine gelmesi, hakkı ve sabrı tavsiye etmekle gerçekleşir. [2118] İyi amellerden sonra hakkı ve sabrı tavsiye etme, “Anlaşılması için konuyu fazla lafızlarla anlatma anlamına” gelen itnab sanatıyla anlatılmıştır. [2119]