Birgivi Mehmed Efendi et-Tarikatü'l-Muhammediye adlı eserinde dedi ki: Kula yakışan kimseye karşı kibirlenmemektir. Şöyle ki; bir cahili gördüğünde "Bu kişi Allah'a bilgisizliğinden dolayı isyan ediyor. Benim ise isyanlarım bile bile gerçekleşiyor. O benden daha mazurdur." demelidir. Bir alimi gördüğünde "Bu kişi benim bilmediklerimi biliyor, ben nasıl onunla eşit olabilirim ki?" demelidir. Kendisinden yaşça büyük olan birisini gördüğünde " O benden daha önce Allah'a kulluk etmeye başlamış." demelidir. Küçüğünü gördüğünde ise " Ben Allah'a isyana ondan daha önce başladım." demelidir. Yaşıtını gördüğünde "Ben kendi gizli hallerimi biliyorum, onun gizli halerini ise bilmiyorum. Bilinen isyan muhtemel olana göre daha tahkire layıktır." demelidir. Bir bid'atçi veya kafir gördüğünde ise " Onun benim şimdiki halim üzere; benim ise onun şimdiki hali üzere ölmeyeceğim nerden belli ki?" demelidir. Akrep vb. zararlı hayvanlar gördüğünde " Bunlar asla Allah'a siyan etmedi. Ben ise isyan içindeyim." demelidir. Böylece kalbini başkalarının kusurlarını araştırmakla meşgul etmek yerine sürekli kendi ayıpları ile meşgul olmalı ve onları düzeltmeye gayret etmelidir.
Dr. Huriye Martı, Birgivi Mehmed Efendi, TDV Yayınları, shf. 60-61
Yukardaki alıntıyı İmam Gazali'nin Bidayetü'l-Hidaye adlı kitabının 83. sayfasında okudum.
En son e-mir tarafından Paz 24 Ocak 2010, 19:07 tarihinde değiştirildi, toplamda 1 kere değiştirildi
Aişe (R.anha) anlatıyor: Bir kimseden [galiba bir kusurundan. e-mir.] bahsetmiştim. Rasulullah (sav) bana, "Vallahi bende şu şu durumlar varken, başkasından bahsetmek hoşuma gitmez." dedi. Ebu Davud ve sahih olarak Tirmiziden nakledilmiş.
İmam Gazali, Dilimize Nasıl Sahip Çıkabiliriz?, Polen Yayınları, shf. 53
Rasulullah'ın şöyle dediği iddia edildi: "Başkalarının kusurunu bir kenara bırakıp kendi eksikleriyle meşgul olan insana ne mutlu." Bezzar Enes'ten zayıf bir senedle nakletmiştir. a.g.e. shf. 90
İbn Abbas, "Başkalarının hatalarından bahsetmek istediğinde kendi kusurlarını hatırla." demiştir. Ebu Hureyre de " Başkalarının gözündeki ufacık bir tozu görürsünüz ama kendi gözünüzdeki çöpü görmezsiniz." demiştir. a.g.e. shf. 78
Hasen-i Basri de " Ey İnsan! Sende de olan bir kusur nedeniyle insanların dedikodusunu yaparak kamil bir mümin olamazsın. kamil mümin olabilmek için kendi kusurunu düzlettikten sonra başkasını düzeltmeye kalkmalısın. Bunu yapmaya başlarsan zaten bütün meşgalen kendi kusurlarınla uğraşmak olacağından başkalarının kusurlarıyla uğraşmaya vakit bulamayacaksın. Allah2ın en sevgili kuları da böyle yapmaktadır." demiştir. a.g.e. shf.78